‘วันอาสาฬหบูชา’ เปิดประวัติ วันครบองค์ ๓ พระไตรปิฎกครั้งแรก พร้อมรู้จัก 'วันธรรมสวนะ'

เปิดประวัติ “วันอาสาฬหบูชา” วันสำคัญทางศาสนาที่หลายคนอาจจะยังไม่เคยรู้ว่ามีความเป็นมาอย่างไร และมีความเกี่ยวเนื่องกับพุทธประวัติ “พระพุทธเจ้า” มากแค่ไหน? รวมถึงพาไปรู้จัก "วันธรรมสวนะ" ให้มากขึ้น

เนื่องใน “วันอาสาฬหบูชา” ที่ตรงกับวันที่ 24 กรกฎาคม 2564 และ “วันเข้าพรรษา” 2564 ที่ตรงกับวันที่ 25 กรกฎาคม 2564 กรมการศาสนาเชิญชวนพุทธศาสนิกชนชาวไทย "อยู่บ้าน สร้างบุญ" ลด ละ เลิก อบายมุขตลอดพรรษา พร้อมร่วมกิจกรรมในสัปดาห์วันอาสาฬหบูชาและเทศกาลเข้าพรรษา ระหว่างวันที่ 19 - 25 กรกฎาคม 2564

กิจกรรมหนึ่งที่น่าสนใจในปีนี้ คือ การเข้าวัดปฏิบัติธรรมใน วันธรรมสวนะ รูปแบบออนไลน์ (การทำวัตรเช้า-เย็น การรับศีล ฟังพระธรรมเทศนา ปฏิบัติธรรม เจริญสมาธิ ตลอดพรรษา) โดยพุทธศาสนิกชนปฏิบัติได้โดยไม่ต้องเดินทางไปวัด ในการนี้ เค.เค.เมททอล จึงจะขอพาคุณไปเรียนรู้ประวัติ "วันอาสาฬหบูชา" พร้อมรู้จัก "วันธรรมสวนะ" ดังกล่าวคืออะไร? 

1. วันธรรมสวนะ คือ วันพระหรือวันฟังธรรม

ธรรมสวนะ (อ่านว่า ทำ-มะ-สะ-วะ-นะ) หมายถึง วันประชุมของพุทธศาสนิกชนเพื่อปฏิบัติกิจกรรมทางศาสนา หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า "วันธรรมสวนะ" อันได้แก่ วันถือศีล วันฟังธรรม โดยเป็นวันที่มีกำหนดตามปฏิทินจันทรคติ มีเดือนละ 4 วัน ได้แก่ วันขึ้น 8 ค่ำ, วันขึ้น 15 คำ่ (วันเพ็ญ), วันแรม 8 ค่ำ และวันแรม 15 ค่ำ

ในสมัยต้นพุทธกาล พระพุทธเจ้ายังคงไม่ได้ทรงวางระเบียบในเรื่องนี้ไว้ ต่อมาพระเจ้าพิมพิสาร ได้เข้าเฝ้าพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และกราบทูลพระราชดำริของพระองค์ว่านักบวชศาสนาอื่น มีวันประชุมสนทนาเกี่ยวกับหลักธรรมคำสั่งสอนในศาสนาของเขา แต่ว่าพุทธศาสนายังไม่มี พระพุทธองค์จึงทรงอนุญาตให้มีการประชุมพระสงฆ์ในวัน 8 ค่ำ 15 ค่ำ และอนุญาตให้พระภิกษุสงฆ์แสดงธรรมเทศนาแก่ประชาชนในวันดังกล่าว

จากนั้น พุทธศาสนิกชนจึงถือเอาวันดังกล่าวเป็นวันธรรมสวนะสืบมา โดยจะเป็นวันสำคัญที่พุทธศาสนิกชนจะไปประชุมกันฟังพระธรรมเทศนาจากพระสงฆ์ที่วัด ในประเทศไทยปรากฏหลักฐานว่าได้มีประเพณีวันพระมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย

2. เปิดประวัติ “วันอาสาฬหบูชา” หรือการบูชาในเดือน 8

คำว่า “อาสาฬหบูชา” แปลว่า เดือน 8 ทางจันทรคติ กับคำว่า บูชา ที่แปลว่า การบูชา เมื่อนำมารวมกันจึงแปลว่า การบูชาในเดือน 8 หรือการบูชาเพื่อระลึกถึงเหตุการณ์สำคัญในเดือน 8 โดยถือกำเนิดขึ้นในช่วงก่อนพุทธศักราช 45 ปี เป็นวันที่พระพุทธเจ้าได้ทรง “ประกาศพระพุทธศาสนาเป็นครั้งแรก” หลังจากตรัสรู้ได้ 2 เดือน

โดยพระพุทธองค์ได้ทรงแสดงปฐมเทศนาเป็นครั้งแรกด้วย เรียกว่า “ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร” แปลว่า พระสูตรแห่งการหมุนวงล้อธรรม (เป็นวันที่ล้อแห่งพระธรรมของพระพุทธเจ้าได้หมุนไปเป็นครั้งแรก)

ในการนั้นพระพุทธองค์ทรงแสดงธรรมโปรดพระปัญจวัคคีย์ทั้ง 5 ได้แก่ พระโกณฑัญญะ, พระวัปปะ, พระภัททิยะ, พระมหานามะ และพระอัสสชิ ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน เมืองพาราณสี แคว้นมคธ จนพระอัญญาโกณฑัญญะ ได้บรรลุธรรมและขอบวชเป็นพระภิกษุรูปแรกในพระพุทธศาสนา

จึงถือว่าวันนี้มีพระรัตนตรัยครบองค์สามบริบูรณ์ครั้งแรกในโลกคือ มีทั้งพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์